18/07 Süleyman'ın Özdeyişleri 19-21
[tr] Süleyman'ın Özdeyişleri 19-21
19:1 Dürüst yaşayan bir yoksul olmak,
Yalancı bir akılsız olmaktan yeğdir.
2 Bilgisiz heves işe yaramaz,
Acelecilik insanı yanılgıya düşürür.
3 İnsanın ahmaklığı yaşamını yıkar,
Yine de içinden RABbe öfkelenir.
4 Zenginlik dost üstüne dost kazandırır.
Oysa yoksulun dostu onu yüzüstü bırakır.
5 Yalancı tanık cezasız kalmaz,
Yalan soluyan kurtulamaz.
6 Birçokları önemli kişinin gözüne girmek
Ve eli açık olanın dostu olmak ister.
7 Yoksulun akrabaları bile onu sevmezse,
Dostlarının ondan uzak duracağı daha da kesindir.
Ne kadar yalvarsa ona yaklaşmazlar.
8 Sağduyulu olan canını sever,
Aklı izleyen bolluğa kavuşur.
9 Yalancı tanık cezasız kalmaz,
Yalan soluyan yok olur.
10 Akılsızın gösterişli bir yaşam sürmesi uygun değilse,
Kölelerin önderlere egemen olması
Hiç uygun değildir.
11 Sağduyulu kişi sabırlıdır,
Kusurları hoş görmesi ona onur kazandırır.
12 Kralın öfkesi genç aslanın kükreyişine benzer,
Lütfuysa otların üzerine düşen çiy gibidir.
13 Akılsız çocuk babasının başına beladır,
Dırdır eden kadın sürekli damlayan su gibidir.
14 Ev ve servet babadan mirastır,
Ama sağduyulu kadın RABbin armağanıdır.
15 Tembellik insanı uyuşukluğa iter,
Haylaz kişi de aç kalır.
16 Tanrı buyruğuna uyan canını korur,
Gitmesi gereken yolları umursamayan ölür.
17 Yoksula acıyan kişi RABbe ödünç vermiş olur,
Yaptığı iyilik için RAB onu ödüllendirir.
18 Henüz umut varken çocuğunu eğit,
Onun yıkımına neden olma.
19 Huysuz insan cezasını çekmelidir.
Onu bir kere kurtarsan da, hep aynı şeyi yapman gerekir.
20 Öğüde kulak ver, terbiyeyi kabul et ki,
Ömrünün kalan kısmı boyunca bilge olasın.
21 İnsan yüreğinde çok şey tasarlar,
Ama gerçekleşen, RABbin amacıdır.
22 İnsandan istenen vefadır,
Yoksul olmak yalancı olmaktan yeğdir.
23 RAB korkusu
Doygun ve dertsiz bir yaşama kavuşturur.
24 Tembel sahana daldırdığı elini
Ağzına geri götürmek bile istemez.
25 Alaycıyı döversen bön kişi ibret alır,
Akıllı kişiyi azarlarsan bilgisine bilgi katar.
26 Babasına saldıran, annesini kovan çocuk,
Ailesinin utancı ve yüzkarasıdır.
27 Oğlum, uyarılara kulağını tıkarsan,
Bilgi kaynağı sözlerden saparsın.
28 Niyeti bozuk tanık adaletle eğlenir,
Kötülerin ağzı fesatla beslenir.
29 Alaycılar için ceza,
Akılsızların sırtı için kötek hazırdır.
20:1 Şarap insanı alaycı, içki gürültücü yapar,
Onun etkisiyle yoldan sapan bilge değildir.
2 Kralın öfkesi genç aslanın kükreyişine benzer,
Onu kızdıran canından olur.
3 Kavgadan kaçınmak insan için onurdur,
Oysa her ahmak tartışmaya hazırdır.
4 Sonbaharda çift sürmeyen tembel,
Hasatta aradığını bulamaz.
5 İnsanın niyetleri derin bir kuyunun suları gibidir,
Akıllı kişi onları açığa çıkarır.
6 İnsanların çoğu, ‹‹Vefalıyım›› der.
Ama sadık birini kim bulabilir?
7 Doğru ve dürüst bir babaya
Sahip olan çocuklara ne mutlu!
8 Yargı kürsüsünde oturan kral,
Kötülüğü gözleriyle ayıklar.
9 Kim, ‹‹Yüreğimi pak kıldım,
Günahımdan arındım›› diyebilir?
10 RAB hileli tartıdan da, hileli ölçüden de tiksinir.
11 Çocuk bile eylemleriyle kendini belli eder,
Yaptıkları pak ve doğru mu, değil mi, anlaşılır.
12 İşiten kulağı da gören gözü de
RAB yaratmıştır.
13 Uykuyu seversen yoksullaşırsın,
Uyanık durursan ekmeğin bol olur.
14 Alıcı, ‹‹İşe yaramaz, işe yaramaz›› der,
Ama alıp gittikten sonra aldığıyla övünür.
15 Bol bol altının, mücevherin olabilir,
Ama bilgi akıtan dudaklar daha değerlidir.
16 Tanımadığı birine kefil olanın giysisini al;
Bir yabancı için yapıyorsa bunu,
Giysisini rehin tut.
17 Hileyle kazanılan yiyecek insana tatlı gelir,
Ama sonra ağza dolan çakıl gibidir.
18 Tasarılarını danışarak yap,
Yöntemlere uyarak savaş.
19 Dedikoducu sır saklayamaz,
Bu nedenle ağzı gevşek olanla arkadaşlık etme.
20 Annesine ya da babasına sövenin
Işığı zifiri karanlıkta sönecek.
21 Tez elde edilen mirasın
Sonu bereketli olmaz.
22 ‹‹Bu kötülüğü sana ödeteceğim›› deme;
RABbi bekle, O seni kurtarır.
23 RAB hileli tartıdan tiksinir,
Hileli teraziden hoşlanmaz.
24 İnsanın adımlarını RAB yönlendirir;
Öyleyse insan tuttuğu yolu nasıl anlayabilir?
25 Düşünmeden adakta bulunmak
Sakıncalıdır.
26 Bilge kral kötüleri ayıklar,
Harman döver gibi cezalandırır.
27 İnsanın ruhu RABbin ışığıdır,
İç varlığın derinliklerine işler.
28 Sevgi ve sadakat kralın güvencesidir.
Onun tahtını sağlamlaştıran sevgidir.
29 Gençlerin görkemi güçleri,
Yaşlıların onuru ağarmış saçlardır.
30 Yaralayan darbeler kötülüğü temizler,
Kötek iç varlığın derinliklerini paklar.
21:1 Kralın yüreği RABbin elindedir,
Kanaldaki su gibi onu istediği yöne çevirir.
2 İnsan izlediği her yolun doğru olduğunu sanır,
Ama niyetlerini tartan RABdir.
3 RAB kendisine kurban sunulmasından çok,
Doğruluğun ve adaletin yerine getirilmesini ister.
4 Küstah bakışlar ve kibirli yürek
Kötülerin çırası ve günahıdır.
5 Çalışkanın tasarıları hep bollukla,
Her türlü acelecilik hep yoklukla sonuçlanır.
6 Yalan dolanla yapılan servet,
Sis gibi geçicidir ve ölüm tuzağıdır.
7 Kötülerin zorbalığı kendilerini süpürüp götürür,
Çünkü doğru olanı yapmaya yanaşmazlar.
8 Suçlunun yolu dolambaçlı,
Pak kişinin yaptıklarıysa dosdoğrudur.
9 Kavgacı kadınla aynı evde oturmaktansa,
Damın köşesinde oturmak yeğdir.
10 Kötünün can attığı kötülüktür,
Hiç kimseye acımaz.
11 Alaycı cezalandırılınca bön kişi akıllanır,
Bilge olan öğretilenden bilgi kazanır.
12 Adil Olan, kötünün evini dikkatle gözler
Ve kötüleri yıkıma uğratır.
13 Yoksulun feryadına kulağını tıkayanın
Feryadına yanıt verilmeyecektir.
14 Gizlice verilen armağan öfkeyi,
Koyna sokuşturulan rüşvet de kızgın gazabı yatıştırır.
15 Hak yerine gelince doğru kişi sevinir,
Fesatçı dehşete düşer.
16 Sağduyudan uzaklaşan,
Kendini ölüler arasında bulur.
17 Zevkine düşkün olan yoksullaşır,
Şaraba ve zeytinyağına düşkün kişi de zengin olmaz.
18 Kötü kişi doğru kişinin fidyesidir,
Hain de dürüstün.
19 Çölde yaşamak,
Can sıkıcı ve kavgacı kadınla yaşamaktan yeğdir.
20 Bilgenin evi değerli eşya ve zeytinyağıyla doludur,
Akılsızsa malını har vurup harman savurur.
21 Doğruluğun ve sevginin ardından koşan,
Yaşam, gönenç ve onur bulur.
22 Bilge kişi güçlülerin kentine saldırıp
Güvendikleri kaleyi yıkar.
23 Ağzını ve dilini tutan
Başını beladan korur.
24 Gururlu, küstah ve alaycı:
Bunlar kas kas kasılan insanın adlarıdır.
25 Tembelin isteği onu ölüme götürür,
Çünkü elleri çalışmaktan kaçınır;
26 Bütün gün isteklerini sıralar durur,
Oysa doğru kişi esirgemeden verir.
27 Kötülerin sunduğu kurban iğrençtir,
Hele bunu kötü niyetle sunarlarsa.
28 Yalancı tanık yok olur,
Dinlemeyi bilenin tanıklığıysa inandırıcıdır.
29 Kötü kişi kendine güçlü bir görünüm verir,
Erdemli insansa tuttuğu yoldan emindir.
30 RABbe karşı başarılı olabilecek
Bilgelik, akıl ve tasarı yoktur.
31 At savaş günü için hazır tutulur,
Ama zafer sağlayan RAB'dir.
